Nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Thu Trang bảo vệ luận án tiến sĩ
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Các nhân tố ảnh hưởng tới việc sử dụng dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam
Ngành đào tạo : Tài chính - Ngân hàng Mã ngành: 9340201
Nghiên cứu sinh : Nguyễn Thị Thu Trang
Người hướng dẫn : 1. TS. Trần Tất Thành 2. TS. Nguyễn Thị Hoài Thu
Cơ sở đào tạo : Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Thứ nhất, luận án đã xây dựng mô hình kiểm định các nhân tố ảnh hưởng tới ý định và hành vi sử dụng dịch vụ Mobile money (MM) với dữ liệu sơ cấp tại Việt Nam. Dựa trên sự kết hợp hai khung lý thuyết nổi bật là mô hình UTAUT2 của Venkatesh & cộng sự (2012) và PPM của Ravenstein (1885), mô hình của luận án gồm 3 nhóm biến (Đẩy-Kéo-Neo đậu), tác động trực tiếp lên ý định, từ đó tác động gián tiếp lên hành vi sử dụng và 1 nhóm biến kiểm soát về nhân khẩu học. Cách tiếp cận này lần đầu được áp dụng trong nghiên cứu về MM, góp phần mở rộng ứng dụng 2 lý thuyết trên trong bối cảnh tài chính số ở các quốc gia đang phát triển.
Thứ hai, trên cơ sở kế thừa và điều chỉnh, mô hình nghiên cứu của luận án đã tái cấu trúc các yếu tố của UTAUT2 theo ba nhóm nhân tố trong PPM: (1) nhóm yếu tố đẩy (Push) gồm rủi ro cảm nhận và chi phí cảm nhận, (2) nhóm yếu tố kéo (Pull) gồm hiệu quả kỳ vọng, nỗ lực kỳ vọng, điều kiện thuận lợi và xu hướng giao dịch, (3) nhóm yếu tố neo đậu (Mooring) gồm niềm tin xã hội. Trong đó, nhân tố niềm tin xã hội đại diện cho nhóm yếu tố Neo đậu, được hình thành mới từ nghiên cứu, chưa từng được các nghiên cứu trước đây kiểm định.
Thứ ba, luận án đã làm rõ vai trò điều tiết của nhóm yếu tố neo đậu (niềm tin xã hội) trong việc làm suy yếu hoặc tăng cường tác động từ nhóm yếu tố đẩy và kéo đến ý định sử dụng MM. Đóng góp mới này có giá trị cả về lý thuyết và thực tiễn, góp phần làm phong phú cách tiếp cận phân tích hành vi người tiêu dùng các dịch vụ tài chính số.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
Thứ nhất, kết quả nghiên cứu của luận án cho thấy: (1) Các yếu tố trong nhóm Kéo và Neo đậu có tác động mạnh và tích cực, trong khi các yếu tố thuộc nhóm Đẩy tác động tiêu cực tới ý định sử dụng dịch vụ MM. Cụ thể là khi người dùng cảm nhận được MM là hữu ích, có nhiều ưu đãi, có điều kiện thuận lợi hoặc khi họ có niềm tin hay chịu ảnh hưởng từ xung quanh thì sẽ có ý định sử dụng nhiều hơn, còn khi người dùng cảm nhận rủi ro từ dịch vụ sẽ có ý định sử dụng ít hơn. Tuy nhiên, cảm nhận về tính dễ sử dụng và chi phí liên quan cao hay thấp không phải yếu tố ảnh hưởng tới ý định sử dụng dịch vụ MM của dân chúng. (2) Ý định sử dụng có tác động tích cực tới hành vi sử dụng dịch vụ nhưng khách hàng vẫn e ngại vì cảm nhận rủi ro, dẫn đến tỷ lệ người dùng MM vẫn thấp. Dịch vụ chủ yếu tập trung vào các tiện ích cơ bản như chuyển tiền, thanh toán cước viễn thông và hóa đơn định kỳ, trong khi các dịch vụ tài chính như tín dụng, tiết kiệm, và bảo hiểm hầu như chưa được khai thác. (3) Có sự khác biệt về ý định sử dụng giữa các khu vực sinh sống nhưng lại không có sự khác biệt về ý định sử dụng dịch vụ theo độ tuổi, giới tính và thu nhập. Theo đó, khu vực thành phố trực thuộc Trung ương vẫn là nơi có ý định sử dụng nhiều nhất.
Thứ hai, trên cơ sở phân tích thực trạng và kiểm định mô hình, luận án đề xuất khuyến nghị cho nhà cung cấp, đối tác và cơ quan quản lý nhằm phát triển dịch vụ MM hướng tới tài chính toàn diện: tăng niềm tin, giảm rủi ro, tiết kiệm chi phí và thiết kế sản phẩm an toàn, thân thiện, đặc biệt chú trọng chuyển hóa ý định thành hành vi ở người lớn tuổi và vùng sâu, vùng xa...
--------------------------------------------------------------------------
NEW CONTRIBUTIONS OF THE DISSERTATION
Dissertation Title: Factors influencing the use of Mobile Money services in Vietnam
Field of Study : Finance and Banking Code: 9340201
PhD Candidate : Nguyen Thị Thu Trang
Supervisor : 1. PhD. Tran Tat Thanh 2. PhD. Nguyen Thi Hoai Thu
Institution : National Economics University
New academic and theoretical contributions
First, the dissertation has developed a quantitative model of factors influencing the intention and behavior of using Mobile Money (MM) services based on primary data in Vietnam. Based on the integration of two prominent theoretical frameworks UTAUT2 by Venkatesh et al. (2012) and the Push-Pull-Mooring (PPM) model by Ravenstein (1885), the dissertation's model comprises three groups of variables (Push, Pull, and Mooring) that directly influence usage intention, which in turn indirectly affects actual usage behavior, along with a group of demographic control variables. This is the first time this approach has been applied in research on MM, contributing to the extension of both theoretical models’ applicability in the context of digital finance in developing countries.
Second, building upon and adapting existing theories, the dissertation restructures the constructs of UTAUT2 into three groups of factors based on the PPM framework: (1) Push factors include perceived risk and perceived cost; (2) Pull factors include performance expectancy, effort expectancy, facilitating conditions, and deal proneness; and (3) the Mooring factor is represented by social trust. Notably, the variable social trust, representing the Mooring group, is newly developed in this study and has not been empirically tested in prior research.
Third, the dissertation clarifies the moderating role of the Mooring factor (social trust) in either weakening or strengthening the influence of Push and Pull factors on the intention to use Mobile Money. This novel contribution holds both theoretical and practical value, enriching the analytical approaches to consumer behavior in the context of digital financial services.
New findings and proposals from the research results
First, the research findings indicate that: (1) The Pull and Mooring factors have a strong and positive influence on the intention to use MM, while the Push factors exert a negative effect. Specifically, when users perceive MM as useful, offering various benefits, with favorable conditions, or when they have social trust or are influenced by others, their intention to use MM increases. In contrast, perceived risk reduces usage intention. However, perceived ease of use and perceived cost whether high or low do not significantly affect users’ intention to adopt MM services. (2) Usage intention has a positive impact on actual usage behavior. However, due to concerns about perceived risks, many users remain hesitant, resulting in a relatively low adoption rate. Currently, MM services are mostly limited to basic functions such as money transfers, mobile top-ups, and bill payments, while financial services such as credit, savings, and insurance remain largely underutilized. (3) There are significant differences in usage intention across residential areas, with centrally governed cities showing the highest levels of intention. However, no significant differences are observed based on age, gender, or income.
Second, based on the situational analysis and model testing, the dissertation offers policy recommendations for service providers, partners, and regulatory authorities to promote the development of MM services toward financial inclusion, including: enhancing trust, reducing risk, lowering costs, and designing safe, user-friendly products especially focusing on converting intention into actual usage among the elderly and populations in remote areas.
